Hipofiz adenomları, hipofiz bezinin hücrelerinden kaynaklanan, genellikle iyi huylu (benign) tümörlerdir. Hipofiz bezi, vücuttaki hormon üretimini düzenleyen önemli bir organdır, bu nedenle adenomlar hormonal dengesizliklere ve komşu dokulara baskıya bağlı semptomlara yol açabilir.

Sınıflandırma

1. Hormon Üretimine Göre:
   • Fonksiyonel Adenomlar: Aşırı hormon salgılar.
     • Prolaktinom: Prolaktin hormonu üretir.
     • Akromegali/Gigantizm: Büyüme hormonu üretir.
     • Cushing Hastalığı: Kortikotropin (ACTH) salgılar.
     • Tirotrop Adenom: TSH üretir (nadir).
   • Nonfonksiyonel Adenomlar: Hormon üretmez, genellikle büyüklüğüne bağlı semptomlar verir.
2. Boyutuna Göre:
   • Mikroadenomlar: 10 mm’den küçük.
   • Makroadenomlar: 10 mm’den büyük.

Belirtiler

1. Hormon Fazlalığına Bağlı Belirtiler:
   • Prolaktinom: Adet düzensizliği, kısırlık, erkeklerde libido kaybı, meme uçlarından süt gelmesi.
   • Büyüme Hormonu Fazlalığı:
     • Çocuklarda gigantizm (aşırı boy uzaması).
     • Yetişkinlerde akromegali (ellerde, ayaklarda, yüzde büyüme).
   • ACTH Fazlalığı: Kortizol artışıyla Cushing hastalığı belirtileri (obezite, yüzde yuvarlaklık, kas güçsüzlüğü).
2. Büyümeye Bağlı Belirtiler:
   • Görme kaybı veya bulanıklık (optik sinirlere baskı).
   • Baş ağrısı.
   • Hipofiz bezinin diğer hormonlarının yetersiz salgılanması (hipopitüitarizm).

Tanı Yöntemleri

1. Laboratuvar Testleri:
   • Kan ve idrarda hormon düzeylerinin ölçülmesi.
2. Görüntüleme:
   • MR (Manyetik Rezonans): Adenomun boyutunu ve komşu yapılarla ilişkisini değerlendirir.
   • BT (Bilgisayarlı Tomografi): MR'a ek olarak kullanılır.

Tedavi

1. Medikal Tedavi:
   • Prolaktinomlar: Dopamin agonistleri (ö bromokriptin, kabergolin).
   • Hormon üretimi azaltılabilir veya kontrol edilebilir.
2. Cerrahi Tedavi:
   • Genellikle endoskopik transsfenoidal cerrahi ile tümör çıkarılır.
   • Makroadenomlarda veya hormon üretimi medikal tedaviyle kontrol edilemeyen vakalarda tercih edilir.
3. Radyoterapi:
   • Cerrahiye uygun olmayan veya cerrahi sonrası kalan tümör dokusunun tedavisinde kullanılır.
4. Hormon Replasmanı:
   • Eksik hormonların yerine konması için.

Prognoz

• Mikroadenomlar genellikle iyi seyirlidir ve medikal tedaviyle kontrol altına alınabilir.
• Makroadenomlarda tedavi sonrası iyileşme, tümörün büyüklüğüne ve çevre dokulara verdiği hasara bağlıdır.
• Erken tanı ve tedavi, komplikasyonları önlemek açısından ö